H?zla geli?en teknoloji ve internet kullan?m?, güzel geli?melerin yan? s?ra baz? sorunlar? da beraberinde getirmektedir. Bu do?rultuda Microsoft, Vista sürümü içerisine entegre etti?i bir içerik kontrolü sayesinde, tüm aile bireylerinin özellikle de çocuklar?n bilgisayar ve internet ortam?nda eri?ebilecekleri içeri?i kontrol alt?na almay? imkanl? k?lm??t?r. Biz de yaz?m?zda Vista içerisinde “Parental Control” olarak bilinen bu içerik denetimini inceleyece?iz.
Unutulmamas? gereken en önemli nokta Parental Control özelli?inin yaln?zca Lokal bilgisayarlarda bulunmas?d?r. Bir ba?ka deyi?le domain içerisinde bulunan bilgisayarlarda bu özellik kullan?lmamaktad?r.
?imdi siz de kendi evinizde bilgisayar?n?z? kendinize göre ayarlayabilir, çocuklar?n?z?n bilgisayar ve internet üzerinde sizin kontrolünüz alt?nda olmas?n? sa?layabilirsiniz. Windows Vista’n?n bu özelli?i sayesinde ailenin bütün bireyleri için ayr? ayr? ayarlamalar ve ?ablonlar tan?mlayabilir esnekli?i ve kullan?labilirli?i artt?rabilirsiniz.
?imdi Vista sayesinde çocu?unuz için nas?l bir ayarlama yapacaks?n?z ad?m ad?m görelim.
Öncelikle Control Panel içerisinden “Parental Control” seçene?iyle devam ediyoruz.
Not: Unutulmamas? gerekir ki administrator hesaplar? için Parental Control kullanarak bir k?s?tlama gerçekle?tiremezsiniz.
Öncelikle çocu?umuz için bir kullanici hesab? yarat?yoruz (Standard kullanici hesab?). Ben örne?imde “?dil” isimli bir kullanici yarat?yorum.
Bu gördü?ümüz ekran sayesinde bütün “Parental Control” ayarlar?m? yapabiliyorum. Görece?imiz üzere Parental Control 4 temel k?s?tland?rma ve güvenlik seçene?i sunuyor. Bunlar;
– Windows Vista Web Filter: ?stedi?iniz Web sayfalar?n?n görüntülenmesini ya da engellenmesini sa?layabilirsiniz.
– Time Limits: Belirleyece?imiz zaman dilimlerinde çocu?unuzun bilgisayar? kullanmas?na ya da kullanmamas?na karar verebilirisiniz. Bu sayede belirtilen saatler d???nda kalan (ör: ak?am 21:00’dan sabah 09:00’a kadar) saatlerde çocu?unuz kesinlikle bilgisayara oturum açamayacakt?r.
– Games: Oyun piyasas?n?n giderek geli?ti?i günümüzde baz? oyunlar?n ?iddet unsurlar?na s?kça yer verdigini biliyoruz. Bu sebeple çocu?unuzun oynamas?na izin verdiginiz oyunlar? belirtebilirsiniz. “Game Ratings” sayesinde oyunlar?n hangi ya? gruplar?ndaki çocuklar için uygun oldugunu görebilir ve oyunlar? tan?masan?z bile karar verebilirsiniz.
– Allow and Block Specific Programs: Vista sayesinde bilgisayar?n?zda bulunan yaz?l?mlardan çocuklar?n?z?n kullanmas?n? istemediklerinizi engelleme ?ans?na sahipsiniz.
Evet ?imdi bu ayarlamalar?m?z? ayr?nt?lar?yla görelim…
Zaman k?s?tland?rman?z? “Time Restriction” bölümünden yapabilir diledi?iniz zaman dilimini belirtebilirsiniz. Benim örne?imde ?dil, ak?am 7’den sabah 9’a kadar bilgisayar? kullanamayacakt?r.
Yasaklanan saatler içerisinde bilgisayara oturum açmaya çal??an “?dil” yukar?daki hata ekran? ile kar??la?acakt?r.
Bu k?s?mdan da çocu?umuzun oyun ayarlamalar?n? yapabilece?iz.
“Game Rating” sayesinde ya? gruplar?na göre uygun olan seçenekleri bulabilirsiniz.
Örne?imizde de görece?iniz üzere ?dil’in oynayaca?? ya da oynamas?n?n yasaklanaca?? spesifik oyunlar? belirtebiliyoruz.
“Application Restriction” bölümünden de ?dil’in bilgisayar içerisinde kullanabilece?i programlar? belirleyebiliyoruz. Bu sayede belirtti?imiz programlar d???nda kalan programlar kesinlikle çal??t?r?lamayacakt?r.
Yukar?daki liste sayesinde ?dil’in kullanaca?? programlar listelenmi?tir. Listedeki Diger programlar ise k?s?tlanacakt?r.
K?s?tlanm?? olan bir program?n ?dil taraf?ndan çal??t?r?lmas? durumunda yukar?daki hata mesaj? belirecektir ve program çal??mayacakt?r.
Belki de günümüzde en yararl? olacak seçenek olan “Web Restrictions” bölümüne geldi s?ra. Bu bölümümüzde çocu?umuz için web sitelerinin kullan?labilirli?ini ayarlayabilirsiniz. Bütün web sitelerini serbest b?rakabilece?iniz gibi yaln?zca belirtti?iniz web sitelerinin çal??mas?n? Digerlerinin ise bloke edilmesini sa?layabilirsiniz. High, Medium, None, Custom gibi 4 seçene?i bulunan k?s?tlama seviyeleriyle istedi?iniz ölçüde k?s?tland?rmaya gidebilirsiniz. ?iddet, korku, uyu?turucu vb. gibi unsurlar?n tan?mlanm?? oldugu bu seviyeler içerisinde k?s?tland?rmaya gideceklerinizi seçebilirsiniz. Ayr?ca “Block file downloads” seçene?iyle bilgisayara internet üzerinden dosya indirilmesini de engelleyebilirsiniz.
“Allow Block Pages” listesiyle beraber izin verilecek ve yasaklanacak web sitelerini kendiniz tan?mlayarak güvenli?inizi olu?turabilirsiniz.
Çocu?umuz yasaklanm?? bir web sitesine girmeye çal??t???nda Internet Explorer 7, yukar?daki hata mesaj?n? verecektir ve web sitesinin aç?lmas? engellenecektir. Sayfa içerisinde bulunan “Ask Administrator for Perrmission” sayesinde e?er yönetici kriterlerini kar??layabilirseniz web sitesinin aç?lmas?n? sa?layabilirsiniz. Bu, yaln?zca yönetici olarak özel durumlarda o sitenin aç?lmas?n? sa?lamak amac?yla kullan?lmal?d?r.
Ayn? ?ekilde e?er ?dil internet üzerinden herhangi bir dosyay? indirmeye kalkt???nda yukar?daki hata mesaj? ile kar??la?acakt?r.
Son olarak bütün bu k?s?tlamalar? ve aktivitelerin sonuçlar?n? görebilece?imiz bir rapor i?imize oldukça yarayacakt?r. Vista bunu da sa?layarak yapm?? oldugumuz ayarlamalar do?rultusunda çocu?umuzun oynad??? oyunlar?, gezdi?i siteleri, çal??t?rd??? programlar? bize bir rapor halinde sunabilmektedir.
Raporun haz?rlanma s?kl???n? da yine bir opsiyonla sa?layabilirsiniz. Günlük veya haftal?k olarak rapor alma imkan?m?z bulunmaktad?r.
Son zamanlarda internetin h?zla yayg?nla?mas?yla birlikte ortaya ç?kabilecek olas? sorunlar?n, yeni Windows Vista ile yüksek düzeyde kontrol alt?na al?nabiliyor olmas?, Microsoft’un önümüzdeki y?llarda güvenlik stratejisine verdigi önemi ortaya koymaktad?r. Parental Control mekanizmas? da bu stratejilerden biri olarak aile bireylerinin güvenli ve zarars?z ileti?im kurabilmesi için tasarlanm??t?r.
Dostlar?m bir makalemizin daha sonuna geldik. Bir sonraki makalemizde yine Vista’n?n farkl? ve etkileyici özelliklerinden bahsedece?iz.
Tesekkür Ederim…
Baki Onur OKUTUCU
?